Κυκλάδες - Άνδρος Κυκλάδες Ελλάδα ΜΥΚΟΝΟΣ

Η Άνδρος είναι η μεγαλύτερη μετά τη Νάξο νήσος τωνΚυκλάδων και πλησιέστερη στην Εύβοια. Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Άνδρος.

Γεωγραφία
Έχει έκταση 380 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μήκος των ακτών της είναι 176 χιλιόμετρα.

Δημογραφία
Ο πληθυσμός του νησιού, κατά την απογραφή του 2001 είναι 10.009 άτομα.

Η Άνδρος είναι το βορειότερο νησί των Κυκλάδων και δεύτερο σε έκταση μετά τη Νάξο. Διοικητικά, αποτελεί επαρχία με τρεις δήμους: της Άνδρου του Κορθίου και της Υδρούσας. Στην απογραφή του 1991 ο πληθυσμός του νησιού ήταν 8.781 κάτοικοι.

Η Άνδρος έχει έκταση 374 τετραγωνικά χιλιόμετρα και σχήμα επίμηκες με διεύθυνση από Β-ΒΔ προς Ν-ΝΑ. Όλο το νησί έχει ορεινή τοπογραφία με μια κεντρική οροσειρά που κορυφώνεται στο Πέταλο και την Κουβάρα (ψηλότερη κορυφή είναι ο Προφήτης Ηλίας στα 997 μ.).

Το κύριο λιμάνι του νησιού είναι το Γαύριο, με τακτική σύνδεση με τη Ραφήνα, ενώ τα λιμάνια στο Μπατσί, στη Χώρα και στο Κόρθι διαθέτουν υποδομή ιδιωτικών και αλιευτικών σκαφών.

Στη δυτική πλευρά της Άνδρου βρίσκονται οι μεγάλες υπήνεμες αμμώδεις παραλίες του νησιού, εύκολα προσπελάσιμες και αξιοποιημένες τουριστικά. Όσοι αναζητούν ησυχία και άγρια ομορφιά, θα τη βρουν στις παραλίες της βορειοανατολικής και νοτιοανατολικής πλευράς.

Το νησί έχει αρκετά ποτάμια, ρέματα, χείμαρρους και πολλές πηγές. Οι ρεματιές έχουν πλούσια βλάστηση με πλατάνια και καρυδιές και στις πλαγιές, ιδιαίτερα στα νότια, αφθονούν οι βελανιδιές. Μεγάλο μέρος των πλαγιών έχει διαμορφωθεί από πολύ παλιά σε πεζούλες, με τη βοήθεια ξερολιθιών, που λέγονται "αιμασιές". Γύρω από τους οικισμούς απλώνονται ελαιώνες, κτήματα με λεμονιές και περιβόλια. Στα νερά και στην πλούσια βλάστησή της οφείλει η Άνδρος και τις αρχαίες προσωνυμίες της, Υδρούσα, Λασία, Νωναγρία και Επαγρίς.

Στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού η βλάστηση είναι θαμνώδης και μπορεί κανείς να δει πέρδικες, γεράκια ή και σπανιότερα είδη αρπακτικών πουλιών, όπως ο σπιζαετός, ενώ στις απόκρημνες ακτές του νησιού φωλιάζουν αγριοπερίστερα και πετροχελίδονα. Το όνομα του νησιού προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από το στρατηγό Άνδρο από την Κρήτη, μυθικό οικιστή της μινωικής περιόδου. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές αποδεικνύουν την ύπαρξη ανεπτυγμένων οικισμών από τους μυκηναϊκούς χρόνους ή και παλαιότερα. Το νησί έρχεται στο προσκήνιο της ιστορίας κατά τη Γεωμετρική Περίοδο (9ος-7ος αιώνας π.Χ.), όπως μαρτυρούν ίχνη οικισμού που σώζονται στη Ζαγορά, στη ΝΔ ακτή του νησιού κοντά στο Ζαγανιάρι.

Πρωτεύουσα της Άνδρου κατά τη διάρκεια της κλασσικής εποχής ήταν η Παλαιόπολη. Η ευημερία της περιόδου αυτής φαίνεται από την πλούσια νομισματοκοπία. Σχετικά ευρήματα μαζί με τον Ερμή της Άνδρου φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο στη Χώρα. Τον 7ο αιώνα π.Χ. η Άνδρος συμμετείχε μαζί με τους Χαλκιδείς στον αποικισμό της Χαλκιδικής και των παραλιακών περιοχών της Θράκης.

Η Άνδρος, ακολουθώντας μαζί με τα άλλα νησιά του Αιγαίου τη μοίρα της ηπειρωτικής χώρας, βρέθηκε διαδοχικά υπό την κατοχή των Ρωμαίων, των Φράγκων και των Οθωμανών. Από τον 11ο αιώνα μ.Χ. χρονολογούνται οι βυζαντινού ρυθμού εκκλησίες, όπως ο Ταξιάρχης στο Υψηλού, στη Μελίδα και στη Μεσσαριά και η Κοίμηση της Θεοτόκου στο Μεσαθούρι. Το 14ο αιώνα ιδρύθηκε το μοναστήρι της Αγίας (Ζωοδόχος Πηγή) κοντά στο Μπατσί, ενώ η μονή Αγίου Νικολάου θεμελιώθηκε το 1560 και ανακατασκευάστηκε το 18ο αιώνα. Η μονή Παναχράντου ιδρύθηκε στα μέσα του l7ου αιώνα. Στην Αγία Τριάδα στο Κόρθι στεγαζόταν από το 1813 το πρώτο προεπαναστατικό σχολείο της Άνδρου, που ιδρύθηκε από το Σαμουήλ Πλασίμη, και το οποίο διαθέτει ανεξάρτητο κτίσμα το οποίο φιλοξενούσε τους δασκάλους καθώς και σημαντική βιβλιοθήκη.

Στις 10 Μαΐου 1821 ο Θεοφιλος Καϊρης ύψωσε το λάβαρο της επανάστασης και έτσι σηματοδοτείται η νεότερη ιστορία του νησιού, κατά την οποία η Άνδρος βρέθηκε στον κολοφώνα της οικονομικής της ευημερίας, χάρη στην ισχυρή ναυτιλία της. Αξίζει εδώ να σημειωθεί οτι ο Ανδριώτης Δημήτρης Μωραϊτης εγκαινίασε τη γραμμή Ελλάδας - Βορείου Αμερικής στις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ το 1939 η Ανδρος ήταν δεύτερη, μετά τον Πειραιά, σε αριθμό νηολόγησης πλοίων.

Ο Πύργος του Αγ. Πέτρου

Ο Πύργος του Αγίου Πέτρου, ελληνιστικής εποχής (4ος-3ος αιώνας π.Χ.), είναι από τους καλύτερα σωζόμενους των Κυκλάδων. Είναι κυλινδρικός και σώζεται σε ύψος περίπου 20 μ. Η διάμετρος της βάσης του είναι 9,40 μ. και είναι κατασκευασμένος εξ ολοκλήρου από ντόπιο σχιστόλιθο. Στο εσωτερικό του διασώζεται ελικοειδής κλίμακα που οδηγούσε σε πέντε τουλάχιστον ορόφους.

Ο πύργος είναι κτισμένος σε μία θέση ιδιαίτερα προνομιακή, αφού δεσπόζει στον κάμπο του Γαυρίου και βλέπει προς τη θάλασσα με δυνατότητα ελέγχου των πλοίων. Επίσης γύρω από το μνημείο υπάρχουν εγκαταστάσεις εξόρυξης μετάλλου (χαλκού), που λειτουργούσαν μέχρι τις αρχές του αιώνα, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι παρόμοιες εργασίες γίνονταν και στην αρχαιότητα. Προφανώς ο ρόλος του μνημείου ήταν για να ελέγχει στεριά και θάλασσα.

Η Μονη της Ζωοδόχου Πηγής

Το μεγαλύτερο μοναστήρι της Ανδρου είναι το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής ή της Αγίας, όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι. Είναι άγνωστο πότε χτίστηκε. Μια ανεπιβεβαίωτη πληροφορία υποστηρίζει ότι τα βυζαντινά χρόνια ήταν Σχολή και έγινε μοναστήρι το 842 από την αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Ακόμα, αναφέρεται, οτι πολλοί ευγενείς Ανδριώτες και μη μορφώθηκαν στη σχολή του, που έδωσε πολλούς ιερείς, επισκόπους αλλά και πατριάρχες. Η Μονή αναφέρεται, για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1400, ενώ στην εκκλησία της υπάρχει εικόνα με χρονολογία 1325. Ανακαινίστηκε κατά τον 16ο αιώνα αλλά και τον 20ο, και η αρχική του βυζαντινή μορφή αλλοιώθηκε. Το 1928 το μοναστήρι μετατράπηκε σε γυναικείο και σήμερα μόνο μία γερόντισσα ζει σε αυτό. Η εκκλησία του μοναστηριού είναι βυζαντινού ρυθμού με ξυλόγλυπτο τέμπλο και η ζωγραφική του διακόσμηση χρονολογείται στη μεταβυζαντινή περίοδο. Ακόμα, υπάρχουν εικόνες του l4ου και 16ου αιώνα. Στο μοναστήρι υπάρχει πλούσια βιβλιοθήκη με βιβλία και χειρόγραφα, μουσείο με ιερά άμφια και σκεύη, και μια μικρή συλλογή προϊστορικών εργαλείων. Γιορτάζει την πρώτη Παρασκευή μετά την Κυριακή του Πάσχα.

Η Μονή Παναχράντου

Το μοναστήρι, που κατά μιά πληροφορία ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά, βρίσκεται ψηλά στις βόρειες πλαγιές του βουνού "Γερακώνες". Είναι οχυρωμένο και διαθέτει πολλά αξιόλογα κειμήλια, που αξίζει να δείτε. Εδώ θα απολαύσετε την εντυπωσιακή θέα προς τη Χώρα, αλλά και τη φιλοξενία των δύο μοναχών.

Η Παλαιόπολη

Η Παλαιόπολη είναι η αρχαία πόλη της Ανδρου που άκμασε απο την κλασσική εποχή μέχρι τη ρωμαιοκρατία. Σήμερα είναι ένα ομορφο καταπράσινο χωριό στην πλαγιά του όρους Πέταλο, που στο ψηλότερο σημείο του υπάρχουν οι μοναδικοί ίσως καταράκτες των Κυκλάδων. Στο χωριό υπάρχει ταβέρνα, καφενεία και ένα μικρό μουσείο με ευρήματα από τις ανασκαφές, που είναι ανοιχτό κάθε Τετάρτη. Η αρχαία πολιτεία ήταν αρκετά χαμηλότερα, κοντά στο λιμάνι, που ο μισοβυθισμένος μώλος του φαίνεται απο το χωριό. Ο δρόμος κατεβαίνει μέχρι το χαμηλότερο σημείο του χωριού και απο εκεί το μοναπάτι σας οδηγεί στη θάλασσα. Οι πιο γενναίοι παρκάρετε στην άσφαλτο και πάρτε τα σκαλάκια που κατεβαίνουν στο χωριό, περιπλανηθείτε στα δρομάκια και συνεχίστε το κατέβασμα. Ενα καλοδιατηρημένο μονοπάτι οδηγεί προς τη θάλασσα σε ένα διαχρονικό ταξίδι. Μιά μαγική διαδρομή στην πανέμορφη βρύση, όπου τα πεζούλια είναι χτισμένα με αρχαίες πέτρες, οι αγελάδες δεμένες σε κιονόκρανα και κάποιοι σταύλοι στηρίζονται σε αρχαίους πεσσούς. Δείτε τις παλαιοχριστιανικές εκκλησίες, το αρχαίο τείχος και κολυμπήστε στα νερά του αρχαίου λιμανιού. Ηρεμήστε και ξεκουραστήτε, σας περιμένουν μόνο 1039 σκαλοπάτια για την επιστροφή.

Η αρχαία Ζαγορά

Στη χερσόνησο της Ζαγοράς φτάνετε μετά απο πεζοπορία περίπου 45 λεπτών, ακολουθώντας το μονοπάτι που αρχίζει από τη Σταυροπέδα. Υπάρχει σήμανση του μονοπατιού και η διαδρομή είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Ο αρχαίος οικισμός της Ζαγοράς βρίσκεται στo απόκρημνο οροπέδιο (ύψους 160 μ.) της ομώνυμης χερσονήσου. Οι ανασκαφές που έγιναν απο το 1960 μέχρι το 1972 έφεραν στο φως μεγάλο τμήμα του. Η ζωή του οικισμού άρχισε το 10ο αιώνα π.Χ. και διήρκεσε μέχρι το τέλος του 8ου αιώνα π.Χ. Ο οικισμός προστατευόταν με ισχυρό τείχος μήκους 110 μ. και πάχους 2 έως 4.80 μ., ενώ το ύψος του έφτανε τα 3 μ. H είσοδος στον οικισμό γινόταν απο μια μεγάλη πύλη. Μέσα στον οικισμό υπάρχει ιερό, που πρωτοϊδρύθηκε τον 8ο π.Χ. αιώνα και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι και τα κλασικά χρόνια, παρόλο που ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί τρεις αιώνες νωρίτερα. Τα σπίτια ήταν κατασκευασμένα με σχιστόλιθο και στεγασμένα με χωμάτινη στέγη (δώμα). Συνήθως αποτελούνται απο ένα μεγάλο ορθογώνιο χώρο με εστία στο κέντρο, ξεχωριστό χώρο αποθήκευσης με πέτρινα στηρίγματα για τη στήριξη των πήλινων πιθαριών και σταύλο με αυλή. Εντύπωση προκαλεί οτι η ίδια τεχνική συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι τις αρχές του αιώνα μας στην κατασκευή των αγροτόσπιτων του νησιού. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χώρας εκτίθενται τα ευρήματα της ανασκαφής καθώς και αναπαραστάσεις μιας οικίας και του ναού.

Το Πάνω Κάστρο

Το Πάνω Κάστρο ή Κάστρο της Φανερωμένης ή της Γριάς το Κάστρο ήταν η ισχυρότερη και μεγαλύτερη μεσαιωνική πολιτεία της Άνδρου. Χτίστηκε από τους Βενετούς πάνω σε ένα εντυπωσιακό οροπέδιο βόρεια του Ορμου Κορθίου, σε υψόμετρο περίπου 600 μ. Μπορούσε να προστατεύσει περίπου 1000 (ή και περισσότερους) κατοίκους και εθεωρείτο απόρθητο λόγω των υψηλών βράχων που το περιβάλλουν και του ισχυρού του τείχους. Η ιστορία του είναι άγνωστη και ίσως αυτό να τροφοδότησε τους θρύλους που το περιβάλλουν. Σύμφωνα με το γνωστότερο, οι Τούρκοι, που δεν μπορούσαν να το καταλάβουν, έστειλαν στο κάστρο μια γριά με την έγκυο κόρη της να ζητήσουν βοήθεια, όμως το βράδυ η γριά άνοιξε την πύλη και μπήκαν οι Τούρκοι που έσφαξαν όλους τους κατοίκους. Στη συνέχεια η γριά, μετανιωμένη για την πράξη της, ανέβηκε σε ένα ψηλό βράχο και αυτοκτόνησε πηδώντας στη θάλασσα. Έτσι η μνήμη της γριάς έμεινε σε δύο απο τα αξιοθέατα της περιοχής: "της γριάς το κάστρο" και την όμορφη παραλία "της γριάς το πήδημα". Σήμερα στο κάστρο, όπου φτάνει κανείς από ένα μονοπάτι που ξεκινά από το Κοχύλου, υπάρχουν ερείπια σπιτιών, εκκλησιών, δεξαμενών νερού και η εκκλησία της Φανερωμένης. Όμως πάνω απ" όλα υπάρχει η εκπληκτική θέα στο Αιγαίο και ένα επιβλητικό τοπίο.

Αρχιτεκτονική

Η αρχιτεκτονική στην Ανδρο δεν υπακούει σε αυστηρούς κανόνες κυκλαδίτικου παραδοσιακού χτισίματος. Τα τυπικά αιγαιοπελαγίτικα σπίτια συνυπάρχουν με νεοκλασικά κτίσματα, ενετικά πυργόσπιτα και πετρόχτιστα σπίτια. Οι τύποι των σπιτιών που συναντά κανείς στην Ανδρο είναι το μακρυνάρι, διάφοροι τύποι πύργων και πυργόσπιτων, αγροτικά σπίτια σε ποικίλες μορφές και τυπικά αρχοντικά των καπετάνιων και των εμπόρων.

Αλλα ενδιαφέροντα κτίσματα με ιδιοτυπικά στοιχεία είναι τα κονάκια (μικρά αγροτικά κτίσματα), οι κρήνες με το χαρακτηριστικο μπουσουνάρι ή με στέγαστρο, οι νερόμυλοι και οι περιστεριώνες. Χαρακτηριστικά στοιχεία της ανδριώτικης αρχιτεκτονικής είναι η ορατή πλακοειδής λιθοδομή, το σαρδέλωμα (εξωτερικοί σοφάδες), o κάναλος (υδρορροή), τα στήματα στους μαντρότοιχους (κάθετες πλάκες), κ.λ.π. Αρκετά πέτρινα γεφύρια σώζονται στις ρεματιές του νησιού. Κατασκευασμένα με σχιστόλιθο, λιτά και εναρμονισμένα με το τοπίο, αποτελούσαν μέρος του παλιού συγκοινωνιακού δικτύου.

Στην Άνδρο λειτουργούσαν στις αρχές του αιώνα περίπου εκατόν πενήντα νερόμυλοι. Στην κοιλάδα των Διποταμάτων, που ξεκινά απο το Γιανισσαίο και καταλήγει στον όρμο του Συνετίου, διατηρούνται μερικές δεκάδες νερόμυλοι σε καλή κατάσταση. Η κοιλάδα έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενη περιοχή και τα κτίσματά της κηρύχθηκαν νεώτερα προβιομηχανικά μνημεία. Ανάλογο δίκτυο νερόμυλων υπάρχει και στους Φρουσαίους, κοντά στον Αμμόλοχο, ενώ μεμονωμένοι νερόμυλοι βρίσκονται διάσπαρτοι και σε άλλες περιοχές του νησιού. Στο νησί υπάρχουν και ανεμοκίνητοι αλευρόμυλοι, ανάμεσα στους οποίους και ανεμόμυλοι οριζόντιας φτερωτής, τύπος ιδιαίτερα σπάνιος στην Ελλάδα. "Ένας από αυτούς σώζεται σε καλή κατάσταση κοντά στο Πισκοπειό.

Μουσεία - εκδηλώσεις

Οι εκδηλώσεις που συνθέτουν την ταυτότητα του νησιού θα μπορούσαν να χαρακτηρίσουν την Ανδρο ως πολιτιστική πρωτεύουσα των Κυκλάδων.

Το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή διοργανώνει κάθε καλοκαίρι στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης εκθέσεις διεθνούς κύρους, που συγκεντρώνουν πλήθος επισκεπτών.

Το Ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως με την οργάνωση εικαστικών και μουσικών δρώμενων με την επωνυμία «Πλόες».

Μεγάλη είναι η συμβολή της Καϊρείου βιβλιοθήκης στη μελέτη και τη διατήρηση της πνευματικής παράδοσης του νησιού και των Ανδριωτών. Η βιβλιοθήκη διαθέτει μεγάλη και σπάνια συλλογή δυσεύρετων εκδόσεων, χειρογράφων, ιστορικό αρχείο αλλά και ποικίλα έργα τέχνης, ενώ στις δραστηριότητές της περιλαμβάνει ακόμα και την προστασία της φύσης.

MykonosTour Page ID: 143